Δοκιμή CUPRA Formentor VZ5: 390 ίπποι, 5 κύλινδροι, αμέτρητη χαρά

με μια ματιά

Για την κορυφαία, περιορισμένης παραγωγής έκδοση του Formentor επιστρατεύτηκε ο καλύτερος κινητήρας που έχει μπει ποτέ σε μικρομεσαίο αυτοκίνητο του Ομίλου VW, μαζί με την κορυφαία τετρακίνηση του νέου Audi RS 3. Έχει νόημα αυτή η κίνηση ή… χαραμίζονται τέτοια μηχανικά μέρη σε ένα SUV;

Κοιτάω για πολλή ώρα τη λευκή σελίδα με τον κέρσορα να αναβοσβήνει, και συνειδητοποιώ ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρω από πού να αρχίσω να μιλάω -εντάξει, να γράφω- για το CUPRA Formentor VZ5. Για ένα αυτοκίνητο το οποίο περιφρονεί επιδεικτικά τους διαχωρισμούς μεταξύ κατηγοριών που έχουμε επινοήσει για να τακτοποιήσουμε κάπως τον κόσμο των αυτοκινήτων.

Σε κάποιο βαθμό, το ίδιο κάνει και κάθε άλλη έκδοση του CUPRA Formentor. Το πρώτο αυτοκίνητο που σχεδιάστηκε αποκλειστικά ως μοντέλο της φίρμας και δεν προήλθε από την γκάμα της SEAT, είχε σκοπό να συνδυάσει τα θετικά στοιχεία ενός σπορ μοντέλου με την πρακτικότητα ενός SUV. Όμως, ακόμη κι όταν έχεις οδηγήσει ένα άλλο Formentor και έχεις διαπιστώσει αυτό το επιτυχημένο πάντρεμα, η επαφή με την έκδοση VZ5 είναι ένα πραγματικό σοκ. Και μια απόδειξη πως η οδηγική απόλαυση δεν μειώνεται νομοτελειακά όσο αυξάνεται η απόσταση από το έδαφος.

Βέβαια, καλό είναι... να μην αυξάνεται πολύ, γι’ αυτό το VZ5 στέκεται 10 mm πιο κοντά στο έδαφος σε σχέση με τη μέχρι πρότινος κορυφαία έκδοση, το δίλιτρο VZ των 310 PS. Εκτός από διαφορετικά ελατήρια και ηλεκτρονικά ελεγχόμενα αμορτισέρ, η συνολική αναθεώρηση της ανάρτησης έφερε και περισσότερο αρνητικό camber μπροστά, ενώ τα λάστιχα (255/35 R20) εξελίχθηκαν ειδικά για την περίσταση. Μετά από 18 μήνες συνεργασίας, η Goodyear έφτιαξε μια εκδοχή των F1 SuperSport που ικανοποιούσε πλήρως τις απαιτήσεις της CUPRA. Και πίσω από το τιμόνι αυτού του Formentor, δεν έχεις καμία αμφιβολία πως άξιζε κάθε λεπτό αυτής της διαδικασίας.

Το καταλαβαίνεις με έναν έμμεσο, αλλά πολύ ξεκάθαρο τρόπο. Από την πρώτη βόλτα η εντυπωσιακά άμεση απόκριση του VZ5 στις εντολές σου, η μηδενική κλίση, η απάθεια του πλαισίου για το ανάγλυφο του δρόμου και η πρόσφυση που βρίσκει ακόμα και σε γλιστερή άσφαλτο, καταφέρνουν να αποσπάσουν την προσοχή σου από τον κινητήρα του. Κι αυτό είναι κάτι που το συγκεκριμένο μοτέρ δεν έχει... ξαναπάθει.

Κινητήρια δύναμη

Ο 5κύλινδρος 2.5 TFSI, ή ΕΑ855 για όσους απομνημονεύουν κωδικούς, είναι ένας κινητήρας που έχει συνηθίσει να επικρατεί απέναντι σε όλα τα άλλα χαρακτηριστικά των αυτοκινήτων στα οποία τοποθετείται, χάρη στο μοναδικό ήχο του, στην αστείρευτη δύναμη σε όλο το φάσμα και στην όρεξη για στροφάρισμα που θυμίζει ατμοσφαιρικό. Και ήταν αποκλειστικό προνόμιο των μοντέλων RS της Audi, μέχρι τη στιγμή που αποφασίστηκε πως θα ήταν κρίμα να μη χρησιμοποιηθεί και από την CUPRA, τη νεοϊδρυθείσα και πιο σπορ φίρμα του ομίλου. Ευτυχώς!

Για λόγους ιεραρχίας, στο Formentor η απόδοσή του περιορίστηκε. Αν και η λέξη «περιορίστηκε» μόνο μειδίαμα προκαλεί, όταν αυτό που μένει είναι ισχύς 390 ίπποι (αντί για 400) και ροπή 480 Nm (αντί για 500). Η διαφορά δεν είναι ικανή να μειώσει τη ζαλάδα που προκαλείται στο άκουσμα αυτών των αριθμών. Άλλωστε, η συνεχής παρουσία της ροπής στο φάσμα 2.250-5.700 rpm και η διατήρηση της μέγιστης ισχύος από τις 5.700 ως τις 7.000 rpm, φανερώνουν πως δεν έχει αλλάξει ο χαρακτήρας της «μοτερούκλας» που γνωρίζουμε, και που είναι βγαλμένη από τα όνειρα κάθε βενζινοαίματου.

Στην πράξη, πιθανότατα λόγω της προσθήκης φίλτρου μικροσωματιδίων (GPF), στις πολύ χαμηλές στροφές θα εντοπίσεις μια υστέρηση σε σχέση με την προηγούμενη υλοποίηση του ίδιου κινητήρα. Όμως πάνω από τις 2.500 rpm ξεκινά η χορταστική ώθηση που, πριν καλά-καλά το καταλάβεις, σε οδηγεί στο κρεσέντο του κόφτη. Πατώντας το γκάζι αναρωτιέσαι πού πήγε το βάρος των 1.683 kg (με οδηγό 75 kg), και δεν αμφιβάλλεις στιγμή για το 4,2" που ανακοινώνει η CUPRA για το 0-100 km/h, ή για το ότι η τελική ταχύτητα θα ξεπερνούσε τα 250 km/h αν δεν περιοριζόταν ηλεκτρονικά εκεί.

Δείτε ακόμη Οδηγούμε το νέο Kia EV6 GT, ένα ηλεκτροσόκ 585 ίππων

Το 7τάχυτο αυτόματο διπλού συμπλέκτη DSG αλλάζει αστραπιαία σε κάθε περίπτωση, είτε έχεις επιλέξει την απόλυτη ομαλότητα της λειτουργίας D, είτε την πιο απότομη αλλαγή των νέων, πιο επιθετικών προγραμμάτων S+ και M+, τα οποία είναι διαθέσιμα στα CUPRA και Drift modes. Ναι, αυτό το SUV έχει και πρόγραμμα Drift!

Ιδανική μοιρασιά

Εκτός από τον κινητήρα-κόσμημα, η CUPRA απέκτησε πρόσβαση και στην κορυφαία τετρακίνηση του ομίλου Volkswagen για αυτοκίνητα με εγκάρσιο κινητήρα – δηλαδή για όσα βασίζονται στην πλατφόρμα MQB. Όπως και στα VW Golf R και Audi RS 3, στη θέση του πίσω διαφορικού βρίσκεται το Torque Splitter, το οποίο καθορίζει με ενεργό και εντελώς ελεύθερο τρόπο πόση ροπή θα φτάσει σε κάθε τροχό. Ανάλογα με το βαθμό κλειδώματος των δύο ηλεκτρονικά ελεγχόμενων σετ συμπλεκτών στα ημιαξόνια, η κάθε πλευρά μπορεί να είναι από τελείως ελεύθερη, μέχρι να παίρνει το 100% της δύναμης που προορίζεται για πίσω.

Έχοντας την ικανότητα να στείλει πολλή ροπή στον πίσω εξωτερικό τροχό από πολύ νωρίς, το Torque Splitter συνεισφέρει στη διαμόρφωση μιας πιο δυναμικής οδικής συμπεριφοράς, ειδικά στα προγράμματα Sport και CUPRA. Το πάτημα του γκαζιού εντός της στροφής για την πλήρη απελευθέρωση της δύναμης του 5κύλινδρου 2.5 δεν μεταφράζεται σε υποστροφή αλλά σε επιτάχυνση που ζαλίζει, χωρίς η τροχιά να αποκλίνει ούτε μοίρα από εκείνη που ορίζει το τιμόνι. Κάθε στροφή γίνεται μια άσκηση θάρρους, για το πόσο νωρίς αντέχεις να πατήσεις τέρμα το γκάζι, και κάθε φορά το Formentor σε αφήνει άφωνο.

Έπειτα, είναι και το Drift mode. Η πιο επιθετική ρύθμιση του Torque Splitter, με την ταυτόχρονη απενεργοποίηση του ελέγχου ευστάθειας, φανερώνει το πιο ατίθασο πρόσωπο του VZ5. Βέβαια, η άκρως υπερστροφική διάθεση που φέρνει το αντίστοιχο Drift mode της Mercedes-AMG Α 45 S ή του τελευταίου Ford Focus RS σε κάθε γενναίο πάτημα του γκαζιού, εδώ δεν υπάρχει. Πρέπει να πιέσεις το VZ5 από την είσοδο, με την κατάλληλη τοποθέτηση, και να περάσεις στο γκάζι νωρίς. Έτσι, η μετάδοση πιάνει το νόημα και σου επιτρέπει να συνεχίσεις το γλίστρημα μέχρι την έξοδο – κι ακόμη παραπέρα, όσο μένεις στο γκάζι.

Στο δρόμο, εκεί όπου συνήθως δεν έχεις το χώρο, την ορατότητα ή το θάρρος να επιτεθείς τόσο, η διαφορά σε σχέση με οποιοδήποτε σύστημα Haldex είχες δοκιμάσει σε αντίστοιχα μοντέλα στο παρελθόν, είναι ότι βγαίνεις εύκολα από τις κλειστές στροφές με ίσιο τιμόνι και με το αυτοκίνητο λίγο καθισμένο στους πίσω τροχούς του. Μια στάση η οποία παραπέμπει σε rally car που εκτοξεύεται ως την επόμενη στροφή.

Οικογενειακό rallycar, γίνεται;

Όταν κάθεσαι βαθιά στο μπάκετ του Formentor με την εξαιρετική πλευρική στήριξη, παρατηρείς την ψηλή βασική γραμμή των παραθύρων και το σχετικά μικρό πίσω παρμπρίζ που δημιουργούν μια ατμόσφαιρα coupe, και ακούς τη μελωδία του 5κύλινδρου όταν παίρνει μπρος, η ατμόσφαιρα μυρίζει μπαρούτι. Και αυτό που βιώνεις εν κινήσει έρχεται να επιβεβαιώσει πως έχεις να κάνεις με ένα αγωνιστικό δρόμου. Με ένα rally car.

Το πρόγραμμα S+ του κιβωτίου κρατά κάθε σχέση πολύ περισσότερο απ’ ό,τι το S, και κατεβάζει με περίσσιο θάρρος στέλνοντας τις στροφές κοντά στις 6.000 rpm. Είναι... εντελώς αντικοινωνικό σε καθημερινές και σβέλτες μετακινήσεις, αλλά είναι ιδανικό για γρήγορη οδήγηση ακόμα και σε πίστα. Εναλλακτικά, επιλέγεις τη χειροκίνητη λειτουργία, εκμεταλλεύεσαι τη σφιχτή κλιμάκωση και τη δεκτικότητα του κιβωτίου στα κατεβάσματα, κι έχεις την ιδανική σχέση για κάθε στροφή. Πρέπει όμως να θυμηθείς να ανεβάσεις στα πρώτα μέτρα ευθείας, αφού στο VZ5 ο κόφτης έρχεται αστραπιαία. Και ίσως να ήθελες λίγο μεγαλύτερα paddles, ιδανικά τοποθετημένα στην κολόνα του τιμονιού.

Δείτε ακόμη Δοκιμάζουμε την Porsche Cayenne E-Hybrid

Το τιμόνι διακρίνεται για την ακρίβεια και την ταχύτητά του. Σου επιτρέπει να κινείσαι με ελάχιστες κινήσεις και να διορθώνεις κάθε ξεκόλλημα με μισή στροφή, ενώ δεν σε αγχώνει σε υψηλή ταχύτητα, χάρη στο μεταβλητό λόγο (Progressive steering). Ωστόσο, το χαρακτηριστικό που κάνει αυτό το Formentor να φαντάζει ιδανικό για κάθε ειδική διαδρομή του πλανήτη, είναι η ανάρτηση.

Τα ηλεκτρονικά ελεγχόμενα αμορτισέρ DCC έχουν 15 διαφορετικές επιλογές σκληρότητας για να επιλέξεις αυτή που ταιριάζει στη διάθεσή σου. Ακόμη κι αν αυτό σημαίνει κάτι πιο μαλακό από την εργοστασιακή ρύθμιση Comfort, ή πιο σκληρό από την CUPRA. Αν και στην πράξη, δεν έχεις ισχυρό κίνητρο να δοκιμάσεις τα δύο άκρα του εύρους ρύθμισης. Στη θέση Comfort, το Formentor κινείται πιο άνετα απ’ ό,τι περιμένεις με βάση το χαρακτήρα του, και τις 20άρες ζάντες στις οποίες πατάει. Πέρα από τον λίγο αυξημένο θόρυβο κύλισης σε τραχιά άσφαλτο σε σχέση με ένα Formentor 1.5 TSI, τίποτα άλλο δεν φανερώνει πως αυτό δεν είναι άλλο ένα συμβατικό SUV, που έχει φτιαχτεί για να μεταφέρει άνετα οικογένειες.

Ανεβάζοντας ρυθμό και επιλέγοντας διαδοχικά τα προγράμματα Sport και CUPRA, δεν μπορείς παρά να υποκλιθείς στους ανθρώπους που ρύθμισαν αυτό το πλαίσιο. Η κλίση μειώνεται και η αμεσότητα απόκρισης στις εντολές σου αυξάνεται, όμως μόνο σε χαμηλή ταχύτητα προκύπτει και περισσότερο ταρακούνημα για τους επιβάτες. Ανεβάζοντας ρυθμό, διαπιστώνεις ότι η ικανότητα απόσβεσης ανωμαλιών διατηρείται σχεδόν αναλλοίωτη.

Σε επαρχιακούς δρόμους, σε σημεία όπου η άσφαλτος έχει υποχωρήσει και κανονικά θα προσπαθούσες να τα αποφύγεις, με το VZ5 επιλέγεις να περάσεις από πάνω και... δεν συμβαίνει τίποτα. Χαράζεις την ιδανική τροχιά και απλώς την ακολουθείς, αδιαφορώντας για το ανάγλυφο του δρόμου, με εμπιστοσύνη στην ανεξάντλητη διαδρομή της ανάρτησης, αλλά και στη σταθερότητα του πλαισίου σε τέτοια περίσταση. Όπως φαντάζεσαι ότι κάνουν τα κορυφαία rally cars.

Σε γρήγορο ρυθμό, το μόνο σημείο που απαιτεί μια περίοδο προσαρμογής είναι τα φρένα. Με δίσκους 375 mm και 6πίστονες δαγκάνες Akebono μπροστά, και δίσκους 310 πίσω, στέκονται στο ύψος των περιστάσεων όποτε τους ζητηθεί, και η πιθανότητα κόπωσής του στο δρόμο απομακρύνεται. Όμως έχουν έντονη υποβοήθηση και χρειάζεται συνήθεια για να μη φρενάρεις περισσότερο απ’ όσο θέλεις με τα πρώτα χιλιοστά της διαδρομής του πεντάλ.

Αν τα υπάρχοντα παντρέματα βάρους τιμονιού, σκληρότητας ανάρτησης, απόκρισης κινητήρα κ.λπ. δεν σε καλύπτουν, μπορείς να φτιάξεις τον δικό σου ιδανικό συνδυασμό στο πρόγραμμα Individual. Δεν λείπει και το Offroad mode, αν και είναι απορίας άξιο ποιος θα χρησιμοποιήσει το VZ5 με τρόπο που να το δικαιολογεί. Ίσως σε συνδυασμό με τα κατάλληλα λάστιχα να κάνει πιο διαχειρίσιμο το θηρίο σε σκληρές, χειμερινές συνθήκες.

Πώς ξεχωρίζει το VZ5 από τα υπόλοιπα Formentor;

γλυκά

Επιδόσεις
Οδική συμπεριφορά
Θέση οδήγησης
Εξοπλισμός
Ήχος κινητήρα
Τεχνολογία

ξυνά

Ορατότητα
Κατανάλωση

Με το Formentor να έχει σχεδιαστεί ούτως ή άλλως με στόχο το δυναμισμό, η διαφοροποίηση της κορυφαίας έκδοσης έγινε με διακριτικό τρόπο, έτσι ώστε μόνο ο υποψιασμένος να καταλαβαίνει περί τίνος πρόκειται. Στο εμπρός μέρος, το διαφορετικό άνοιγμα χαμηλά στον προφυλακτήρα φροντίζει για την είσοδο περισσότερου αέρα, ενώ η μάσκα έχει μαύρο ματ πλαίσιο. Στο πλάι, τα φτερά είναι κατά 13 mm φαρδύτερα, για να καλύπτουν τα μεγαλύτερα μετατρόχια και τους φαρδύτερους τροχούς. Και πίσω, οι τέσσερις εξατμίσεις έχουν τοποθετηθεί σε μια πολύ χαρακτηριστική όρθια διάταξη, ενώ ανάμεσά τους υπάρχει ένας διαχύτης από ανθρακονήματα.

Σημείο-κλειδί για την αναγνώριση ενός VZ5 μπορεί να είναι και το χρώμα του, αφού η CUPRA επέλεξε να προσφέρει σε αυτό λιγότερες χρωματικές επιλογές απ’ ό,τι στα υπόλοιπα Formentor. Εκτός από το στάνταρ μεταλλικό μαύρο του αυτοκινήτου της δοκιμής, μπορείς να επιλέξεις μόνο ματ γκρι, ματ μπλε ή το πολύ ιδιαίτερο Taiga Grey – όλα με χρέωση 1.500 €. Φυσικά, λεπτομέρειες στο χαρακτηριστικό μπρονζέ χρώμα της φίρμας υπάρχουν σε διάφορα σημεία του αυτοκινήτου, από τις ζάντες μέχρι τις εξατμίσεις, αλλά και στο εσωτερικό.

Εντός καμπίνας, ακόμα λιγότερα σημεία φανερώνουν πως βρίσκεσαι σε κάτι τόσο ιδιαίτερο. Τα δύο στρογγυλά πλήκτρα στο τιμόνι για την ενεργοποίηση του κινητήρα και για την εναλλαγή των προγραμμάτων οδήγησης (τα οποία επιλέγεις και μέσα από το infotainment) προέρχονται αυτούσια από το VZ 2.0 TSΙ 310 PS, όπως και τα μονοκόμματα καθίσματα με το ενιαίο προσκέφαλο. Εφόσον βέβαια δεν έχεις επιλέξει τα έξτρα CUP Bucket, που σχεδιάστηκαν σε συνεργασία με τη Sabelt και παραπέμπουν σε αγωνιστική κατασκευή.

Δείτε ακόμη Δοκιμή Porsche Taycan 4S & 911 Carrera 4S

Κατά τα άλλα περιβάλλεσαι από ένα οδηγοκεντρικό, λιτό περιβάλλον που καλύπτεται από ποιοτικά υλικά και, φυσικά, προσφέρει τα πάντα από πλευράς εξοπλισμού. Η κεντρική οθόνη αφής 12" προσφέρει κορυφαία ευκρίνεια και συνδεσιμότητα, ενώ δε λείπει ο ψηφιακός πίνακας οργάνων 10,25" με πολλές διαφορετικές διαμορφώσεις. Εκείνη με το μεγάλο στροφόμετρο στο κέντρο, που σου επιτρέπει να θαυμάζεις τη λειτουργία του κινητήρα, μοιάζει η πιο ταιριαστή για την περίσταση. Πάντως, παρότι η CUPRA έχει ανακοινώσει ότι θα κατασκευάσει μόνο 7.000 VZ5 πριν σταματήσει την παραγωγή του, μάταια ψάχνεις για το αριθμημένο ταμπελάκι που θα έδινε έναν επιπλέον αέρα μοναδικότητας στο δικό σου αυτοκίνητο.

Τελικά, σε ποιον απευθύνεται το Formentor VZ5;

Πολλοί δεν καταλαβαίνουν τον λόγο ύπαρξης των σπορ crossover, οπότε θα τους είναι ακόμα πιο δύσκολο να αποδεχτούν μια τόσο ακραία εκδοχή αυτής της φιλοσοφίας, όπως το Formentor VZ5. Με τιμή 65.490 €, κοστίζει 15.500 € παραπάνω από το επίσης τετρακίνητο, αυτόματο και ήδη πολύ γρήγορο VZ 2.0 TSI των 310 PS. Και μια λογική, ψύχραιμη αντιμετώπιση θα ήταν ότι η χρηματική διαφορά είναι πολύ μεγάλη για τα 80 επιπλέον άλογα και ό,τι άλλο τα συνοδεύει.

Όμως ο κινητήρας ΕΑ855 ήταν ανέκαθεν λόγος αγοράς ενός αυτοκινήτου από μόνος του. Και σήμερα, με τη διεύρυνσης της χρήσης μικρότερων, τετρακύλινδρων κινητήρων, συχνά σε υβριδικές υλοποιήσεις, έχει ακόμα μεγαλύτερη δύναμη. Ναι, αυτός ο 2,5λιτρος turbo είναι σήμερα ακόμα πιο ποθητός απ’ ό,τι ήταν παλαιότερα. Ειδικά όταν τοποθετείται σε ένα αυτοκίνητο πιο απολαυστικό οδηγικά από οποιοδήποτε άλλο τον έχει φορέσει στο παρελθόν.

Αυτό είναι το CUPRA Formentor VZ5: Ένα μοντέλο που στέκεται στο ίδιο ύψος με αυτό τον κινητήρα. Σου δίνει όλα τα εφόδια για να τον απολαύσεις στο έπακρο, αλλά παραμένει ερεθιστικό οδηγικά ακόμα και... χωρίς αυτόν, όταν κατεβαίνεις μια κατηφορική διαδρομή «σβηστός». Μια μοναδική κατασκευή που κοιτάει στα μάτια GTi, πανίσχυρα sedan και σπορ αυτοκίνητα. Κι όταν δεις πόσο κοστίζει το αδελφό Audi RS 3, ή κάποια άλλα SUV που ίσως είναι ικανά να προσφέρουν έναν αντίστοιχο συνδυασμό συγκινήσεων και πρακτικότητας (όπως είναι π.χ. η Mercedes-AMG GLA 45), το Formentor VZ5 το λες και ευκαιρία!

Την τελευταία, ίσως, ευκαιρία να αποκτήσεις αυτό το χορταστικό μοτέρ σε ένα αυτοκίνητο που πετυχαίνει την απόλυτη ισορροπία μεταξύ πρακτικότητας και απόλαυσης. Και να το χαίρεσαι κάθε μέρα, σε κάθε δρόμο, αφού δεν θα έχεις καμία δικαιολογία για το αντίθετο.

συμπέρασμα

Τα συστατικά του είναι προσεκτικά διαλεγμένα, όμως η εκτέλεση είναι αυτή που τελικά ανυψώνει το σύνολο. Αν θέλεις ένα αυτοκίνητο που να ενσαρκώνει εξίσου καλά τους ρόλους του ήσυχου οικογενειακού και του μανιασμένου rally car, δύσκολα θα βρεις στην αγορά κάτι αντίστοιχο. Κι αν βρεις, θα είναι πολύ ακριβότερο από το CUPRA Formentor VZ5.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΝΑΤΑΣ