Αφιέρωμα - Mazda MX-5: Ukiyo

Ναι, αλλά δεν με νοιάζει. Γιατί να με νοιάζει;  Δεν με νοιάζει. Ακόμα και αν δεν είναι όπως θα ήθελα, δεν με πειράζει. Αυτό είναι πιο σωστό, «Δεν με πειράζει»… Άλλοι το είπαν “Letitbe”, άλλοι το είπαν «ζεν», άλλοι το είπαν «αρμονία». Η Mazda το είπε MX-5. Ή Miata, αν προτιμάτε, που οι θιασώτες το γράφουν με κεφαλαία για να προκύψει το ευφυολογικό Miata Is Always The Answer. Το πιο καλοπουλημένο roadster, η αναβίωση των κλασικών βρετανικών διθέσιων, η εμπορικά πετυχημένη, πανανθρώπινα προσιτή ελαφρώς παραλλαγμένη ενσάρκωση του οράματος του Colin Chapman, το αυτοκίνητο που κατάφερε τελικά στην πράξη να σημαίνει τόσα πολλά και να αφορά τόσους πολλούς.  Από ένα –για να το πούμε κομψά- εύκαμπτο σασί, με ένα πλαστικό εσωτερικό που τρίζει, το 1989, φτάσαμε στο σημερινό ΜΧ-5 της 4^ης γενιάς –NA, NB, NC και ND οι κωδικοί τους, με το άκαμπτο πλαίσιο, την ποιότητα και την ασφάλεια. Λογικό, θα πείτε, και θα έχετε δίκιο. Ονομάζεται «εξέλιξη». Το μυστικό όμως κρύβεται σε αυτά που δεν έχουν αλλάξει…

Μια… όχι και τόσο συγκριτική δοκιμή!

Αυτό το κείμενο δεν είναι ούτε δοκιμή –έχουν ήδη γίνει πολλές, ούτε συγκριτικό. Είναι απλά εδώ για να μας θυμίσει με ποιο τρόπο μπορεί ένα αυτοκίνητο να ξεφύγει από το τυπικό «σε μεταφέρει από το σημείο Α στο σημείο Β» και να μετατραπεί σε γεννήτρια συναισθημάτων.  Δεν έχει νόημα λοιπόν να πούμε αν το νέο είναι καλύτερο –προφανώς και είναι. Είναι περισσότερο φιλτραρισμένο, βαρύτερο, πιο ποιοτικό, πιο ασφαλές, πιο «συνδεδεμένο» και ένα κάρο άλλα «πιο». Το Μκ1 είναι πιο ωμό, πιο σπαρτιάτικο, πιο «γνήσιο» κτλ κτλ… Αλλά δεν είναι αυτό το νόημα! Το νόημα είναι στα χαρακτηριστικά που συνδέουν τα δύο μοντέλα! Τι δεν έχει αλλάξει; Δεν έχει αλλάξει το μέγεθος –και μαζί του και το νόημα ύπαρξης του ΜΧ-5. Μετά από δύο γενιές που παραδοσιακά μεγάλωσαν μαζί με όλα τα αυτοκίνητα, η Mazda πάλι έκανε την έκπληξη με το νέο αυτοκίνητο να πλησιάζει σε διαστάσεις το 1^ης γενιάς αυτοκίνητο των ‘90ies.
Δείτε ακόμη: Οδηγούμε το Mazda MX-5 100th Anniversary

Και είναι καταπληκτικό να βλέπεις ένα ΜΧ-5 1^ης γενιάς δίπλα στο σημερινό και να συνειδητοποιείς πόσο κοντά είναι σε μέγεθος, και ακόμα πιο εντυπωσιακό όταν τα δεις αμφότερα δίπλα στο –εξαιρετικό κατά τα άλλα, ΜΧ-5 3^ης γενιάς. Και κάπως έτσι, μαζί με αυτό το «πισωγύρισμα» στο μέγεθος θυμάσαι όλα τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά του ΜΧ-5. Την ευελιξία, τη φιλική συμπεριφορά, την αίσθηση ότι είσαι κοντά στην άσφαλτο και «ένα» με το αυτοκίνητο. Είναι κάπως σαν να γυρίζεις στα νιάτα σου, και ξέρετε ότι αυτό –εκτός από boomer- είναι ανεκτίμητο! Δεν έχει αλλάξει αυτό το απίστευτο συναίσθημα όταν κρατάς το κοφτερό τιμόνι. Αυτό το υπέροχο «κλακ» που κάνουν καθώς κουμπώνουν αγόγγυστα και με σαφήνεια οι σχέσεις στο κιβώτιο, και αυτός ο λεβιές με τις μικρές διαδρομές –ναι, κι όμως, υπάρχουν short shift, και, ναι, το κάνουν ακόμα καλύτερο.

Δεν έχει αλλάξει η φιλικότητα της κατασκευής στο δρόμο, αυτή που σου επιτρέπει να παίξεις και να μάθεις, κι αν ήδη «ξέρεις» σου δίνει τη δυνατότητα να το κάνεις ό,τι θέλεις. Δεν έχει αλλάξει η προοδευτικότητα των αντιδράσεων στο όριο, που σου δίνουν περιθώρια να διορθώσεις και να δοκιμάσεις για να είσαι καλύτερος την επόμενη φορά. Και όλα αυτά, ενώ παραμένει ένα εύχρηστο αυτοκίνητο, σχεδόν χωρίς παραξενιές. Αυτός είναι και ο λόγος που βλέπεις τα ΜΧ-5 να χρησιμοποιούνται από τόσα διαφορετικά είδη οδηγών. Και από κομμώτριες (pun intended), και από πιστάκηδες. Και από αυτούς που ζητούν τη μόστρα «για να καμπριώνουν και να τα κάνουν όλα ΟΠΑ»(sic) και από αυτούς που «ζυγίζουν» την aftermarket ρυθμιζόμενη ανάρτησή τους σε κάθε γωνία του αυτοκινήτου ξεχωριστά…

Όλα αλλάζουν, κι όλα τα ίδια μένουν

Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον πώς μπορείς να εντοπίζεις τόσο σημαντικές ομοιότητες σε δύο κατασκευές που τις χωρίζουν 30 και πλέον χρόνια. Μην παρεξηγηθούμε, δεν «ταυτίζονται» ως αυτοκίνητα, αλλά είναι ολοφάνερο ότι βασίζονται στον ίδιο άξονα αξιών. Το νέο ΜΧ-5 έχει αυτό το χαρακτηριστικό, που μεταφράζεται σε ένα εντυπωσιακό πλεονέκτημα, να μπορεί δηλαδή να συνδυάσει τη «γνησιότητα» του προγόνου του σε ένα πακέτο που κάνει ΤΙΚ σε όλα τα απαραίτητα κουτάκια ενός σύγχρονου σημερινού αυτοκινήτου.

Η στιβαρότητα, η ακαμψία, η ασφάλεια, η συνδεσιμότητα, η ποιότητα κατασκευής, τα συστήματα ασφάλειας, η ηχομόνωση, η ποιότητα κύλισης και η άνεση της ανάρτησης, η απόδοση των φρένων, η λειτουργία του κινητήρα και η κατανάλωσή του, παίρνουν εξαιρετικό βαθμό. Όπως παραδοσιακά συμβαίνει σε όλες τις γενιές ΜΧ-5 –πλην της πρώτης του 89-93 που κυκλοφόρησε μόνο ως 1.6 με μπλοκέ, πουσαρισμένο μοτέρ και ανάρτηση, έτσι και η σημερινή κυκλοφορεί σε δύο «εκδοχές», μια πιο προσιτή με το 1.5 κινητήρα και μια πιο πλήρη, με το 2λιτρο μοτέρ, το μπλοκέ διαφορικό και πιο σπορ χαρακτηριστικά. Κοινό στοιχείο λοιπόν για αυτές τις εκδόσεις το ότι θεωρητικά «έτσι θα έπρεπε να είναι το αυτοκίνητο», που στη δημοσιογραφική γλώσσα λέγεται «Είναι πολύ πιο ολοκληρωμένο».

Ένα για τον καθένα μας

Και αυτό, όπως και πολλά άλλα, δεν συνδέει μόνο την πρώτη με την τέταρτη γενιά, αλλά πρακτικά όλα τα ΜΧ-5. Τόσο η δεύτερη όσο και η τρίτη γενιά είχαν δύο διαθέσιμες εκδόσεις, μια πιο προσιτή και μια «καλή». Στα αυτοκίνητα δεύτερης γενιάς (ΝΒ) συνεχίστηκε το μοτίβο με τη μικρή έκδοση με 1.6 κινητήρα χωρίς μπλοκέ και τη «μεγάλη» με τον 1.8 κινητήρα –που μετά το facelift του 2001 απέκτησε και μεταβλητό χρονισμό για να πάει στους 145 ίππους, ενώ στις «καλές-καλές» εκδόσεις, συνοδευόταν και από 6αρι κιβώτιο, μεγαλύτερα φρένα, δεσίματα, σκληρότερη ανάρτηση κτλ. Πάνω-κάτω ότι συνέβη και στην τρίτη γενιά, το NC, με αυξημένα κυβικά όμως, 1.8 χωρίς μπλοκέ, 2λιτρο με μπλοκέ και 6άρι, και ανάρτηση, και φρένα, και καλύτερο εξοπλισμό, και και και… Γενικά, συνθήκες που ήταν θαρρείς ιδανικές για να υπάρχει ένα ατελείωτο «παζάρι» ανταλλακτικών, με γνώμονα τη βελτίωση, με σωρεία ανταλλακτικών στις δύο πρώτες γενιές να έχουν κοινή χρήση και να βοηθούν τους παγκόσμιους χρήστες να αναζητούν τον δικό τους δρόμο «αναβάθμισης» του ΜΧ-5 τους.
Δείτε ακόμη: Δοκιμάζουμε το Mazda MX-5 1.5 RF

Αυτό ακριβώς ισχύει και για τη «μεγάλη» έκδοση του ΜΧ-5 και σήμερα. Είναι η έκδοση που αν μπορείτε να πληρώσετε, αυτή πρέπει να προτιμήσετε. Και αν το κάνετε, θα έχετε στα χέρια σας εξαρχής ένα ολοκληρωμένο αυτοκίνητο που δεν χρειάζεται τίποτα άλλο για να σας ικανοποιήσει. Θεωρητικά πάντα, γιατί στην πράξη ΜΧ-5 και βελτίωση, σχεδόν ταυτίζονται. Με το ΜΧ-5 γενικά, αλλά ακόμα περισσότερο με το 2λιτρο ND, μπορείτε να πηγαίνετε κάθε μέρα στη δουλειά σας, και γυρνώντας να εκδράμετε στο Ιερό Βουνό. Μπορείτε το ένα ΣΚ να πηγαίνετε για μόστρα στο Del Mar και το άλλο ΣΚ να πηγαίνετε στα Μέγαρα. Το μοτέρ έχει τη δύναμη και τη ροπή που χρειάζεται, είναι όσο ήσυχο επιθυμείς στις χαμηλές μπάντες στροφών και όσο πολιτικά ορθά νευρικό γουστάρεις όταν θες να πιέσεις. Με την ίδια ευκολία που θα ανταποκριθεί στο σταμάτα ξεκίνα με air condition αναμμένο στην Κηφισίας, με την ίδια άνεση που η καμπίνα θα γεμίσει με μουσικές προερχόμενες απευθείας από το κινητό σας, το ίδιο εύκολα θα καταπιεί την μία καμπή μετά την άλλη γλιστρώντας τους πίσω τροχούς και προσφέροντας αίσθηση απόλυτου ευχαρίστησης, καθώς σας ταξιδεύει από τη στιγμιαία υποστροφή στην ελεγχόμενη υπερστροφή…

Το δικό σου ΜΧ-5

Και τελικά, κάπου εδώ βρίσκεται το μυστικό του. Έχει καταφέρει και σε αυτή την γενιά να διατηρήσει ένα σημείο κλειδί όλων των ΜΧ-5: κάνεις την επιλογή σου, ανάλογα με το βαλάντιο που έχεις να διαθέσεις, μέσα από μια μεγάλη βιβλιοθήκη επιλογών –από ανακατασκευασμένα ΜΧ-5 πρώτης γενιάς, ταλαιπωρημένα βασικά 1.6άρια δεύτερης γενιάς, πουσαρισμένα «τερατάκια» τρίτης γενιάς, έως καινούρια σαν αυτό της δοκιμής που διαβάσετε πιο πριν- και από εκεί και πέρα επιλέγεις και τραβάς τον δικό σου δρόμο. Όμως, αυτός ο δρόμος, είναι κοινός, πάει χέρι-χέρι με το αυτοκίνητο. Ανάλογα με το ποιος είσαι, και τι ζητάς από το ΜΧ-5 σου, αυτοκίνητο και ιδιοκτήτης «εξελίσσονται» ταυτόχρονα. Σε μαθαίνει, το μαθαίνεις, σε βελτιώνει, το βελτιώνεις, και κάπως έτσι, χωρίς να το καταλάβεις καλά-καλά, αλλάζεις, και αλλάζει και αυτό μαζί σου, ενώ παράλληλα εσύ εξακολουθείς να είσαι ο εαυτός σου, και αυτό παραμένει «ένα ΜΧ-5». Αλλά πια, είναι το δικό σου ΜΧ-5, και αυτά που έχεις ζήσει, δεν είναι απλά «μια βόλτα με ένα αυτοκίνητο», αλλά είναι «Η ζωή μου, με το ΜΧ-5 μου». Έτσι έχει καταφέρει να είναι τόσο ξεχωριστό, γράφοντας σταθερά αλλά ασταμάτητα εκατομμύρια προσωπικές ιστορίες, με τις ζωές του καθενός μας. Long live the Roadster.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Κωνσταντίνος Σιδηράς, Νότης Λελέκης, Option-D