Mini: Πάνω από όλα ήταν ιδέα

Το διαφημιστικό σλόγκαν της BMC το 1959, από τον Tony Ball, για τα νέα της μωρά, τα Austin Se7en και Morris Mini-Minor που γεννήθηκαν από τη κρίση στο Σουέζ το 1956 (υπήρχε και τότε πετρελαϊκή κρίση) ήταν «Wizardry on wheels», που μεταφράζουμε λάθος για να πιάσουμε όμως το νόημα, σε «μαγικότητα σε τροχούς». Ένα σλόγκαν που θα αποτύπωνε κάτι περισσότερο από την αλήθεια τα χρόνια που θα ακολουθούσαν, αναδεικνύοντας το… αυτοκινητάκι που είχε σχεδιάσει ο Αλέξανδρος Ισηγόνης  (αργότερα και Sir), κατά διαταγή το αυταρχικού Leonard Lord (πάνω σε ένα φάκελο), σε ένα από τα πιο σημαντικά βιομηχανικά αντικείμενα όλων των εποχών.

 

Ο Sir

Ο Αλέξανδρος μέσα σε μόλις τρία χρόνια ξανάγραψε το βιβλίο του αυτοκινήτου και το αποτέλεσμα ήταν πραγματικά μοναδικό. Και μπορεί η κίνηση εμπρός να προϋπήρχε, αλλά ήταν ο πρώτος και ο μόνος που τοποθέτησε το κιβώτιο ταχυτήτων κάτω από τον κινητήρα (στο ίδιο λάδι) για να γλιτώσει χώρο, ενώ το ίδιο έκανε και με το ψυγείο νερού, που το τοποθέτησε στο πλάι αντί εμπρός. Το αποτέλεσμα ήταν το 80% των διαστάσεών του να είναι αφιερωμένο σε ανθρώπους και πράγματα και να χωρά τέσσερις αρτιμελής επιβάτες, παραμένοντας ακόμα και σήμερα ένα θαύμα του packaging!

Οι αναρτήσεις αποτελούνταν από "σχεδόν" διπλά ψαλίδια εμπρός και υστερούντες βραχίονες πίσω που βασίζονταν πάνω σε ελαστικούς κώνους (οριζόντια τοποθετημένους πίσω), ώστε να μειώσει ακόμα περισσότερο τον χώρο που καταναλώνουν τα αμορτισέρ μαζί με τα ελατήρια. Τέλος, η τοποθέτηση των τροχών στα άκρα, απλά άλλαξε τον τρόπο που τα αυτοκίνητα συμπεριφέρονταν, ανεβάζοντας κατακόρυφα τον πήχη της ταχύτητας μέσα στη στροφή, αλλά και πέρα από αυτή.

Το πρώτο πραγματικά νεανικό αυτοκίνητο, για τη γενιά όπου η αυτοκίνηση θα ήταν ο νέος τρόπος ζωής, είχε μόλις γεννηθεί. Δεν θεωρείται άλλωστε χωρίς λόγο σαν το πιο σημαντικό αυτοκίνητο όλων των εποχών!

 

Αναβάθμιση Cooper

Μάλιστα για να αποκτήσει εκτός από νεανική και δυναμική εικόνα, το εμπιστεύτηκαν στα χέρια του John Cooper. H «Cooper Car Company» τότε γνώριζε τεράστια επιτυχία στις πίστες, ακόμα και στην F1 και αποδείχτηκε σαν η καλύτερη κίνηση, την κατάλληλη στιγμή. Το 1960 συμμετείχε με κινητήρα 850 κ.εκατ. στο Βρετανικό Πρωτάθλημα Αυτοκινήτων Τουρισμού και για πρώτη φορά εμφανίζεται με την ονομασία «Mini-Cooper». Για κάθε αυτοκίνητο μάλιστα που θα έφερε το όνομα του, ο Cooper θα έπαιρνε δύο λίρες, χάρη σε ένα συμβόλαιο που υπέγραψε με τον George Harriman (αγωνιστικό διευθυντή της BMC), πάνω σε ένα φάκελο! (Ακόμα ένας φάκελος στην ιστορία του Mini). Ήταν η πιο επιτυχημένη συμφωνία που υπέγραψε ποτέ η BMC.

Τα πρώτα Mini Cooper που παρουσιάστηκαν το 1961 φορούσαν κινητήρα 850 ε.εκατ. αλλά γρήγορα μεγαλώνοντας την διαδρομή έφτασε τα 997 κ.εκατ. και ήταν η πρώτη από τις αυξήσεις κυβισμού που υπέστει ο A-Series κινητήρας ης BMC, που όμως δεν ήταν και ότι καλύτερο. Ας είναι, γιατί προστέθηκαν δύο καρμπυρατέρ της SU (1/4 της ίντσας), νέος σύνδεσμος για το κιβώτιο ταχυτήτων και λιλιπούτεια δισκόφρενα εμπρός από την Girling. Τα μικρά φρένα, λόγω μικρών τροχών, θα ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα του αυτοκινήτου.
Αλλά ο Cooper ήθελε περισσότερη δύναμη και με την βοήθεια και πάλι του Harriman η λύση δόθηκε με μια ακόμα μια αύξηση κυβισμού. Το αυτοκίνητο έφτασε τα 1.071 κ.εκατ. σε συνεργασία με την Downton Engineering διέθετε νέες Nimonic βαλβίδες και ειδικά επεξεργασμένο στρόφαλο με επικάλυψη νίτρου που ανέβασε τις επιδόσεις στους 70 ίππους. Τα φρένα μεγάλωσαν όσο γινόταν στις 7,5 ίντσες και η παραγωγή του άρχισε το 1963. Αυτό ήταν και το πρώτο Cooper S! H Pat Moss με την Ann Wisdom θα κερδίσουν το Tulip Rally για να ακολουθήσει η πρώτη νίκη στο αγώνα του Monte Carlo. O κινητήρας θα μεγαλώσει για μια ακόμα φορά στα 1.275 κ.εκατ. και οι Timo Makinen/Paul Easter και Rauno Aaltonen/Henry Liddon θα του δώσουν ακόμα δύο νίκες το 1965 και 1966 αντίστοιχα. Νίκες που θα ήταν τρείς, αν τα αυτοκίνητα δεν τίθεντο εκτός αγώνα το 1966! Με 76 ίππους το Cooper S των 1.275 κ.εκατ. ήταν ο πρώτος Δαβίδ της αυτοκίνησης και θα μπορούσαμε να πούμε χωρίς παρεξήγηση και το πρώτο GTi! Ας μην ξεχνάμε ότι η παρουσίαση του Golf GTi που παρουσιάστηκε το 1976 βασιζόταν ακριβώς πάνω σε αυτή την φιλοσοφία.

 

Fashion symbol

Αλλά πέρα από τις αγωνιστικές επιδόσεις του ήταν παράλληλα και ένα κοινωνικό φαινόμενο. Και ποιος δεν ήθελε να εμφανιστεί σε ένα τέτοιο; Οι Beetles, Twiggy, Brigitte Barbot (oh La,La), Peter Sellers, Paul Newman, Steve McQueen, ακόμη και ο Enzo Ferrari είχαν τουλάχιστον ένα! Παρά όμως αυτή τη τεράστια επιτυχία του, η ζωή δεν ήταν εύκολη μέσα σε μια βρετανική αυτοκινητοβιομηχανία που παρέπαιε. Το 1968 η BMC που ανήκε στην British Motor Holdings με πρόταση της κυβέρνησης ενώθηκε με την Leyland Motor Company, δημιουργώντας την τέταρτη μεγαλύτερη (τότε) αυτοκινητοβιομηχανία στον κόσμο. Υπό την διοίκηση του Donald Stokes, ο Αλέξανδρος Ισσιγόνης μπήκε στα αζήτητα και ο Cooper… απολύθηκε! Θλιβερό τέλος για το πιο επιτυχημένο αυτοκίνητο της βρετανικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Σε μια συνέντευξή του μάλιστα το 2001, ο Lord Stokes είπε ότι έπρεπε να σταματήσει η παραγωγή του Mini Cooper γιατί έχαναν είκοσι λίρες για κάθε αυτοκίνητο που κατσκεύαζαν!

Αλλά οι μύθοι δεν πεθαίνουν έτσι εύκολα. Tο 1990 το αυτοκίνητο μπαίνει και πάλι στην παραγωγή, λόγω της ζήτησης, φορώντας κινητήρα από MG Metro (που ανεπιτυχώς προσπάθησε να το αντικαταστήσει) και θα ζήσει για δέκα ακόμα χρόνια μέχρι το 2000. Στις 4 Οκτωβρίου του 2000 το τελευταίο αυτοκίνητο οδηγείται από την γραμμή παραγωγή με τον Geoff Powell στο τιμόνι. Συνολικά είχαν κατασκευαστεί 5.378.776 Mini. Ο John Cooper ήταν πολύ άρρωστος για να παρευρεθεί στην τελετή αυτή και πέθανε δύο μήνες αργότερα. Ήταν τελικά ένα «product», το οποίο αν και γεννήθηκε με τεχνολογικά κριτήρια (για πρώτη φορά στην ιστορία) θα αναδεικνύονταν σαν το πρώτο «fashion object» με τροχούς! Ήταν η πρώτη φορά που ένα «αντικείμενο» ξεπερνούσε τα όριά του και έπαιρνε μια θέση ανάμεσα στις μεγάλες «ιδέες»!